W tym numerze:

Ważne sprawy

Mrożone maliny z Ukrainy – czas na działania

Dwa lata temu Polska została zalana tanimi mrożonymi malinami z Ukrainy. Wskutek otwarcia rynku ich import gwałtownie wzrósł, co skutecznie obniżyło ceny skupu owoców od krajowych plantatorów. Na wniosek m.in. Związku Sadowników RP rozpoczęły się działania mające chronić nasz rynek przed podobnymi sytuacjami w kolejnych latach.

Truskawka

’Hadermar’ – jedna z popularniejszych

Uprawa odmian truskawki powtarzających owocowanie w ostatnich sezonach staje się coraz bardziej popularna. Ze względu na stosunek wielkości plonu do jakości owoców, jedną z najważniejszych w tej grupie stała się w ostatnich sezonach ‘Hademar’. Ta holenderska odmiana pochodzi z programu hodowlanego prowadzonego w firmie Flevo Berry. Oceniana była pod numerem 10-17-02.

Wyższe plony, lepsza jakość i redukcja kosztów – czy to możliwe?

Rozwój produkcji owoców jagodowych pod osłonami wymaga cały czas pozyskiwania wiedzy i praktycznego ukierunkowania na nowoczesne systemy uprawy. Z tych właśnie powodów powstała inicjatywa Berry Con, a dzięki połączonym działaniom firm I-grow, Szałas Agro, Agronom Plants i 4Berries pod koniec lutego odbyła się druga edycja konferencji związanej z tym projektem. W jej trakcie skoncentrowano się na przyszłości jagodowej produkcji pod osłonami.

Roztocz truskawkowiec – prawie niewidoczny, ale bardzo szkodliwy

Coraz częstsze bezśnieżne zimy tylko z nielicznymi okresami ujemnych temperatur sprzyjają dobremu przetrwaniu form zimowych szkodników na wielu plantacjach i to nie tylko truskawek. Dlatego też należy zwracać baczniejszą uwagę na występowanie i rozwój populacji szkodników, a systematyczny ich monitoring na plantacji trzeba prowadzić od początku wegetacji roślin. Z drugiej strony, coraz częściej w naszym kraju producenci truskawek stawiają na technologię produkcji polegającą na sterowaniu wzrostem i rozwojem roślin tak, aby truskawki zaowocowały poza sezonem ich tradycyjnego zbioru. W tym systemie coraz pocześniejsze miejsce zdobywają odmiany powtarzające owocowanie.

Uprawa truskawek w podłożu kokosowym – to trzeba wiedzieć

Rośnie popularność uprawy truskawek w substracie kokosowym, w związku z korzystnymi właściwościami tego podłoża, które różnią się od cech tradycyjnych substratów na bazie torfu. Popularne stały się również podłoża będące mieszaniną torfu, „kokosu” i perlitu (lub włókna drzewnego). W materiale tym znajdują się szczegółowe wskazówki dotyczące przygotowania substratu na bazie włókien kokosowych oraz uprawy w nim truskawek.

Ochrona, nawożenie i szczypta ekonomii. Konferencja Truskawkowa

Od 12 lat z Targami Sadownictwa i Warzywnictwa związana jest Konferencja Truskawkowa. W tym roku odbyła się w drugim ich dniu, 23 stycznia i, jak zawsze, przyciągnęła liczne grono słuchaczy. Tematyka skoncentrowana była wokół tradycyjnych upraw gruntowych – mówiono o nawożeniu, ochronie, ale też o ekonomii tego systemu produkcji truskawek.

Dwa kroki przed patogenami

Gdy na plantacji wystąpią choroby, zadawane są dwa podstawowe pytania – co to za choroba oraz jaki czynnik patogeniczny ją wywołał? Diagnostyka fitopatologiczna jest procesem, który prowadzi do rozpoznania choroby na podstawie objawów lub też oznak etiologicznych. Ma duże znaczenie, pozwala bowiem określić zagrożenia ze strony patogenów, w zależności od występujących czy zapowiadanych warunków pogodowych. Dodatkowo, umożliwia też wcześniejsze podjęcie decyzji i zaplanowanie zabiegu ochronnego.

Malina

Mykoryza w uprawie roślin jagodowych

Mykoryza (z greckiego: mykes – grzyb, rhiza – korzeń) to zjawisko symbiozy pomiędzy żywymi komórkami korzeni roślin a niepatogenicznymi (niepowodującymi chorób) grzybami zasiedlającymi glebę. Określenie mykoryza znaczy dosłownie „grzybokorzeń”. Współżycie roślin wyższych z grzybami jest powszechne i równocześnie niezbędne dla prawidłowego rozwoju roślin. Zrównoważone współżycie grzyba i rośliny oznacza wzajemne korzyści. Grzyb „pomaga” roślinie w odżywianiu mineralnym i zaopatrywaniu w wodę, sam dostaje od rośliny związki organiczne.

Inwestycje drogą do wydajniejszej produkcji

W gospodarstwie I Grow Berry, którego właścicielami są Katarzyna i Przemysław Sarbinowscy (fot. 1), w Chodzieży prowadzona jest produkcja deserowych malin i truskawek. Działalność ta trwa dopiero od kilku lat, jednak cały czas zachodzą zmiany, ponieważ – jak uważa gospodarz – każdy biznes, który ma odnieść sukces, musi się systematycznie rozwijać.

Maliny i jeżyny w Norwegii

Norwegia ma dogodne warunki klimatyczne do uprawy malin, choć niektóre odmiany nie są wystarczająco odporne na mróz, aby uprawiać je na terenie całego kraju. W wyniku prac hodowlanych stworzono odmiany, które znacznie różnią się od dzikich malin zarówno pod względem wzrostu roślin, jak i wielkości owoców.

Czy wirusy są jedyną przyczyną rozsypywania się owoców maliny

Owoc maliny czerwonej jest złożony z wielu drobnych pestkowców, które w normalnych warunkach są ze sobą zespolone i łatwo się oddzielają od dna kwiatowego. Prawidłowo wykształcony kwiat maliny ma od 100 do 125 słupków, które po zapyleniu i zapłodnieniu są w stanie wyprodukować nasiono i pestkowiec. W przypadku zdrowych roślin maliny zwykle z jednego kwiatu rozwija się od 75 do 85 pestkowców, lecz jeśli jest ich znacznie mniej, owoc jest zdeformowany i kruszy się podczas zbioru.

Borówka wysoka

Co działo się z borówką w sezonie 2024

W sezonie 2024, wielu plantatorów w różnych rejonach kraju doświadczyło zjawiska powolnego zasychania i zamierania roślin w uprawach. Problem wydaje się narastać, ponieważ odpowiadające za te problemy patogeny glebowe silnie wpływają na zdrowotność roślin i ogólną kondycję plantacji, a walka z nimi nie jest ani prosta, ani szybka. Związane jest to nie tylko z bieżącymi możliwościami ochrony oraz technologią uprawy, ale i z podatnością roślin na określone czynniki patogeniczne.

Zwalczanie chwastów – aktualne możliwości

Borówka wysoka należąca do rodziny wrzosowatych wymaga starannej ochrony przed chwastami. Specyficzne wymagania roślin oraz technologia ich uprawy sprawiają, że pielęgnacja gleby i zwalczanie chwastów są ze sobą ściśle powiązane.

Ograniczanie negatywnego wpływu szkód mrozowych na plonowanie borówki

W ciągu ostatnich 10 lat szkody mrozowe na plantacjach borówek na Lubelszczyźnie wystąpiły 5-krotnie – wiosną 2017 r., po zimie 2017/2018, po zimie 2020/2021 r., wiosną 2024 r. oraz po zimie 2024/2025. Wyniki obserwacji tych szkód (z wyjątkiem ostatniej zimy) przedstawione zostały w artykule w „Jagodniku” 3/2025. W projekcie Borówkowe Factory w Karczmiskach w województwie lubelskim co roku przeprowadza się badania oceniające zróżnicowane programy nawożenia, a także użycie biostymulatorów, regulatorów wzrostu oraz metod rewitalizacji gleby przed założeniem plantacji. W latach ze szkodami mrozowymi można stwierdzić, w jakim zakresie oceniane rozwiązania ograniczają negatywny wpływ uszkodzeń mrozowych na plonowanie.

Premium czy standard, lokalnie czy na eksport?

Takie, miedzy innymi, pytania przewijały się podczas debaty, która towarzyszyła tegorocznej, XIII Międzynarodowej Konferencji Borówkowej. Dyskusję poprowadziła Dominika Kozarzewska z GPO Polskie Jagody, a w panelu eksperckim zasiedli: Agata Małkiewicz z GPO Polskie Jagody, Ryszard Batolik reprezentujący San Lucar, Piotr Syguła z BerryTrade oraz Rick Hensgens z niemieckiej firmy Frutania.

Borówkowa trzydziestka

Trzydzieści lat temu powstało Stowarzyszenie Polskich Plantatorów Borówki (SPPB), stworzone w 1995 roku z inicjatywy kilkunastu producentów owoców tego gatunku i miało ogromny wpływ na rozwój tych upraw w Polsce. Bartłomiej Milczarek, prezes tej organizacji podkreśla, że te 3 dekady działalności cieszą, ale też motywują do dalszej pracy na rzecz rozwoju uprawy borówki w naszym kraju. Dziś możemy się poszczycić największym jej areałem w Europie i 8. pozycją wśród największych na świecie producentów tych owoców. Jubileuszowe spotkanie członków SPPB odbyło się 21 lutego w Ołtarzewie.

Porzeczka

II Konferencja Porzeczkowa na TSW 2025

Podczas kolejnej edycji Targów Sadownictwa i Warzywnictwa w Kielcach, w dniach 22-23 stycznia 2025 r., oprócz kilku innych, odbyła się też II Konferencja Porzeczkowa. Jej zorganizowanie na największych targach ogrodniczych w Polsce nie powinno dziwić, ponieważ jesteśmy największym producentem porzeczek na świecie, a tematy związane z ich uprawą i opłacalnością produkcji ciągle budzą duże zainteresowanie, z uwagi na dynamikę i niepewność w tej branży. Odzwierciedlał to tytuł konferencji – „Stagnacja czy rozwój?”.

Winiarstwo

Opłacalność produkcji wina

W poprzednich trzech artykułach (czyt. „Jagodnik” 1, 2, 3/2025) dotyczących małych winnic starałem się przekazać Czytelnikom w miarę rzeczywiste koszty założenia i prowadzenia winnicy oraz koszty stworzenia winiarni i produkcji wina. Teraz pora zastanowić się, jakich korzyści może spodziewać się „mały” winiarz, kiedy już doszedł do tego miejsca, że ma już wino rozlane do butelek.

Małe przetwórstwo

Jak rozpocząć przygodę z przetwórstwem

Inkubatory przetwórcze, często nazywane również inkubatorami kuchennymi to miejsca, w których swoich sił w wytwarzaniu przetworów mogą spróbować zarówno osoby niezwiązane z produkcją owoców, jak i plantatorzy chcący przerobić swoje plony na produkty o wyższej marży – soki, dżemy, musy, konfitury, susze – bez konieczności inwestowania w obiekty, maszyny czy know-how oraz załatwiania wielu formalności m.in. sanitarno-epidemiologicznych. Autor odwiedził Inkubator Przetwórczy w Dwikozach (w województwie świętokrzyskim) oraz zapoznałem się z ofertą kilku ośrodków tego typu w innych regionach, żeby sprawdzić, czy miejsca te mogą zainteresować producentów owoców jagodowych.

Tylko u nas

Budżetowanie, planowanie, przewidywanie w produkcji owoców jagodowych

W związku z szybkim rozwojem branży jagodowej w Polsce i na świecie oraz ogromnymi inwestycjami poczynionymi w ostatnich latach w wielu gospodarstwach owocowych w nowoczesne rozwiązania pozwalające na osiąganie wyższych plonów, lepszej jakości owoców czy uzyskiwanie usprawnień logistyczno-maszynowych, zasadne wydaje się przyjrzenie się kwestii zarządzania w rodzimych firmach.

Podłoża do uprawy jagodowych (cz. II)

W pierwszej części materiału (czyt. „Jagodnik” 3/2025) autor przedstawił najważniejsze informacje z zakresu przygotowania gleby do uprawy w niej roślin różnych gatunków jagodowych, poczynając od wyboru stanowiska, poprzez niezbędne analizy czy poznanie historii uprawowej danego pola. Scharakteryzowałem też różne typy podłoża jednorodnego oraz jego mieszanki. Teraz czas na kolejne informacje.

Targi/konferencje

Innowacje i trendy w branży jagodowej – Fruit Logistica 2025

Ponad 91 tysięcy odwiedzających i 2600 wystawców z niemal stu państw – choć tegoroczne targi Fruit Logistica, które odbyły się w dniach 5-7 lutego w Berlinie nie pobiły ubiegłorocznego wyniku, z pewnością można uznać je za udane i ważne dla branży owocowo- warzywnej wydarzenie. W halach Messe Berlin prezentowano m.in. zarówno jagodowe owoce klasy premium ze wszystkich stron świata, jak i opakowania, maszyny i najnowocześniejsze technologie. Wśród wystawców nie brakowało również polskich firm.

Technika

Ciągniki na każdą okazję i kieszeń. Cz. II – O mocy 30-60 KM

W drugiej części artykułu o ciągnikach (czyt. też „Jagodnik” 3/2025), które autor miał okazję obejrzeć podczas Targów Sadownictwa i Warzywnictwa w Kielcach, skupię się na maszynach z silnikami o mocy od 30 do 60 KM. Są to pojazdy, które mogą już pracować z większymi urządzeniami, jednak ich wymiary nadal umożliwiają przejazd w węższych międzyrzędziach i na mniejszych plantacjach.